Helgesen, Poul Skrifter af Paulus Helie 6. Bind / ved Marius Kristensen og Hans Ræder. - 1937 Udgivet af Det Danske Sprog- og Litteraturselskab

Jacobi Fabri Stapulensis Commentaria in epistolas S. Pauli. Parisiis. 1512. Fol.

Øverst paa Titelsiden:

Liber [fratris Pauli] Helie - - -

Fol. I har P.H. i Bladranden over, omkrìng og under den trykte Tekst afskrevet Erasmus' latinske Oversættelse af Romerbrevets første Kapìtel.

Fol. 71 b (Præfatio I, 1).

Verum id prius attendamus, quod cum dicit Paulus, non enim auditores legis iusti sunt apud deum, sed factores legis iustificabuntur : non intelligendum quemquam ex operibus iustificari posse neque enim dicit Paulus factores legis iustificantur, sed iustificabuntur non enim opera iustificant quemquam : sed opera si bona sunt, preparant ad dei iustificationem suscipiendam

Operibus nemo iusti[fic]atur sed opera ad [iu]stificationem preparent hic sentit auctor... Lutherum qui... iustificatum primum... facere.

Fol. 72 b (In ep. ad Rom. I).

si in litera circuncisionis et non in Spiritu ambulant.

[Quid] spiritus et quid [litera]...

Fol. 84 a (In ep. ad Rom. VII, 5).

Cum enim essemus in carne : affectus peccatorum qui per legem erant, operabantur in membris nostris, vt fructificarent morti.

Sacer Ambros... Ille dicitur esse in carne qui aliqui[d] sequitur quod lege prohi[betur] Igitur in carne esse multipharie intelligitur, nam omnis incredulus in car[ne est] id est carnalis, et chri[stianus] sub lege viuens in carne est. et qui de hominibus aliquid spe[rat] in carne est et qui male intelligit Christum in carne est et [si] quis Christianus [lux]uriosam habet vitam in carne est.

209

Fol. 95 b (In ep. ad Rom. XI).

Et vtinam Hieronymus... nunquam consuluisset Iudeos, qui nituntur fidei abrogationem inducere, authoritatem imminuere, et spiritum extinguere.

Hieronymus Iudeos [con]sulens forte magis [de]ceptus quam adiutus est [quia] illis magis cura ob[scu]randj euangelij quam illus[tra]ndi fuit semper

Fol. 118 b (In ep. I ad Cor. VIII).

Dicimus apud Paulum qui gratiæ dei tribuit omnia : ferme prophanum esse loqui de merito operum, maxime erga deum.

[N]ota in eos qui [super]sticiose aliquid [boni]s operibus tribuunt

Ibid.

de merito autem operum : humanum est aut etiam secundum beatum Augustinum superbum.

... ci superbe oper... [di]gnifican[tur]

Fol. 127a (In ep. I ad Cor. XIII, 1).

Nullus miretur, si nunc prophetæ non sunt, si linguæ non sunt etc.

Multa conuersion[i] ad fidem necessaria qu[e] modo necessaria non sun[t]

Fol. 135 a (In ep. I ad Cor.XVI).

Et Christiani septimanas habent... Debent itaque nominari dies : dominica, secunda septimanæ, tertia septimanæ etc.

Qualiter debent [dies] septimanarum appellari

Fol. 165 a (In ep. ad Eph. I).

Nam gratia eius per fidem saluati simus : non saluati ex nobis neque ex operibus nostris, sed dei gratia

Nunquam esse operibus gloriandum

210

Fol. 192 b (In ep. I ad Thess. IV).

(Ved at afholde os fra Synd) modo nos disponamus ad illos diuinos motus excipiendos.

Nobis est preparatio [ad] excipiendos diuinos [m]otus

Fol. 213 a (In ep. I ad Tim. VI, 3-4).

Optimum sane est : in sacrarum literarum doctrina se continere,... sunt enim multa verba in scripturis diuinis : quæ possunt trahi ad eum sensum, quem sibi vnusquisque sponte præsumpsit

Hic vide quomodo [scrip]tura trahitur a... niendis affectib[us] nostris

Fol. 234 a (In ep. ad Hebr. II).

Ideo in Christo mediatore multum speremus : vt illum multum amemus. hæc spes, etsi cætere desint : saluat omnes cætere autem si assunt, et hec desit : saluare non possunt. Cæteras autem voco : quæ patronorum, et erga patronos spes sunt imo si assunt, etiam si hæc non desit : eam tamen imminuunt spes enim diuisa : minor est et amor diuisus : minor.

Spes et fiducia et patron[atus] sanctorum imminuit fiduciam in Christum nota

211